وروستۍ خبرې

مونږ تاسو سره خبرې کوو ځکه تاسو د «تایاد» مشره یاست .له تاسو څخه غواړو هر څه چې اورئ په خپله مجله کې خپاره کړئ. له آپارتمان څخه بهر شئ او دغې شمېرې.... سره اړیکه ونیسئ. خپل تیلفون بوخت مه ساتئ. آیا د «سنیان» په اړه مو څه اورېدلي دي؟ د هغه په اړه وپوښتئ. خبرونه واورئ. کوښښ وکړئ یو څه پیدا کړئ... یوه شېبه صبر وکړئ. بیا یې وایم. زمونږ کور محاصره شوی دی. ټول لاسوندونه آن خپل پاسپورټونو مو سوځولي دي. ډیر ژر به ډزې پیل شي. مونږ به وجنګېږو. مونږ غواړو د خپلو ملګرو «حمایت» او «اولجي» په څیر په آپارتمانونو او واټونو کې، او د خپلو ملګرو په څير د «مالاتیا» په غرونو کې په خندانه خوله ومرو.

مونږ غواړو دلته د «دفسول» د پرتمینو جنګیالیو په څیر وجنګېږو. مونږ غواړو تاسو دا خبرې د خپلې مجلې له لارې د نړۍ خلکو ته ورسوئ. هر هغه څه چې همدا اوس اورئ باید یو یو ټکی ثبت او راپور یې خپور کړئ. مونږ غواړو د جولای ۱۲ مې شهیدانو تر څنګ ښخ شو.

کمونیزم څه دی؟

«کمون» د بشري ټولنې لومړنۍ بڼه ده. په ډې ټولنه کې ټول انسانان پرته له چې نر ده که ښځه، ځوان ده که زوړ، په ټولیز ډول یې ژوند کاوه، په ټولیز ډول ښکار ته تلل او څاروي به یې ښکار کول، میوه به یې راټولوله او یا به یې کرکیله کوله... او هر څه به یې چې لاسته راوړل یوځای به یې خوړل. که ډوډۍ یا خواړه یې موندل ټولو به خوړل او که نه ول هیچا نه خوړل. ټولو یو شان ژوند کولو او د تولید اوزار او طبیعت د هیچا په مالکیت کې نه و. په پایله کې، نه بیوزله شتون درلوده او نه شتمن. نه دوکه وه، نه زبېښاک او نه یو انسان د بل انسان له خولو او وینو ژوند کاوه او نه درواغ و او نه....

بشر تل غوښتل چې یوه روځ داسې راشي چې نه غل وي او نه ناتار، نه جنایت وي او نه زبیښاک او ښکیلاک. نور انسان د بل انسان وینو ته تږی نه وي، هیڅ ولږه نه وي، جګړه نه وي، ټول یو بل سره مینه ولري، ټول په مینه او محبت د یو بل ترڅنګ ژوند وکړي، له ژوند څخه خوند واخلي، خپل استعدادونه په کار واچوي او یوشان د ورونو او خویندو په څیر او آزاد ژوند وګړي.

زر سترګې توره ورېځ

و نه و. یوه ورځ آغلی لمر په کراره کراره شین آسمان کې ګرځېده او خپلې زرینې وړانګې یې پر ځمکه خپرې کړې وې. دنګو غرونو له لیری خپل سپین سر د لمر په غېږه کې ایښی و او ځلېدل. ونې او بوټي هم د لمر وړانګو ته خوښ وو.

د هوسۍ کوچني بچیانو هم په وښو او چمن کې منډې وهلې او پټ-پټکانی یې کولو. د هوسۍ یو بچی چې ډیر هوښیار او چالاک و غوښتل یې داسی ځای کې پټ شي چې څوک یې پیدا نکړي. همداسې روان و، او روان و چې ناڅاپي ترېنه ملګري ورک شول. هر څومره یې چې اخوا دېخوا وکتل څوک یې ونه لیدل. اړ شو د یو لیری پروت بڼ په لور ولاړ شي.

تاریخ مختصر پنج دهه افغانستان

تاریخ مختصر پنج دهه افغانستان، کتاب فشرده آموزشی برای نوجوانان است که از واقعات مهم تاریخی کشور شان بخصوص بعد از کودتای ننگین هفت ثور ۱۳۵۷ آگاهی چندانی ندارند. درین جزوه مرور گذرایی بر عصر امانی و مبارزات مشروطه‌خواهان افغانستان شده و در ادامه سرگذشت حاکمیت میهنفروشان خلق و پرچم و اشغال شوروی، جنگ مقاومت ضدروسی و کارکرد خاینانه تنظیم‌های ستم‌پیشه و مرتجع بنیادگرا، ظهور طالبان ددمنش و اشغال افغانستان بوسیله امریکا و ناتو توضیحات بیشتری داده شده است. درضمن تصاویر چهره‌های عمده دخیل در این واقعات نیز درج گردیده اند.

د واورې د دانې کیسه

یوه واورینه ورځ د کړکۍ تر څنګ ولاړ وم او بهر مې کتل. د واورې دانې په نڅا سره راتللې او په هر څه کیناستلې. د ونې په ښاخو، په پاڼو، په دیوال، په کوزې او په هر څه. یوه غټه دانه د کړکۍ خواته راروانه وه. لاس مې له کړکۍ بهر کړو او د واورې دانې لاندې مې ونیولو. دانه ورو زما د لاس په ورغوي کېناسته. څومر ښایسته او پاکه وه! څومره ښه بڼه او منظمې څوکې یې لرلې! ځان سره مې وویل: کاش د واورې دې دانې ژبه لرلای او خپله کېسه یې راته ویلی وای!

په همدې وخت کې د واورې دانې غږ وکړ او وې ویل: که غواړې زما پر کیسه وپوهېږې، نو غوږ شه چې درته یې ووایم: زه څو میاشتې مخکې د اوبو یو څاڅکی وم. د حزر په سیند کې وم. له نورو میلیاردونو څاڅکو سره اخوا او دیخوا تللم او ورځ مې تېروله. د اوړې په یوه ورځ د سیند پر مخ ګرځېدم. تود لمر لګېدو. زه توده شوم او په بخار بدله شوم.

وظايف سوسيا ل دموکرا ت‌های روسيه

جـزوه «وظایـف سوسـیال دموکرات‌های روسـیه» را لنیـن در تبعید (سـایبریا)، در اواخـر سـال ۱۸۹۷ نوشـت و اولیـن بـار در ۱۸۹۸ توسـط گـروه «آزادی کار» در جنیوا نشـر گردید. جزوه مذکور میان کارگران پیشـرو روسـیه وسیعا انتشار یافت. بـر اسـاس مدارک اداره پلیـس، بین سـال‌های ۱۹۰۵-۱۸۹۸ رونوشـت‌هایی از این جزوه در جریان تلاشـی‌ها و دستگیری‌ها در سن‌پترزبورگ، مسـکو، اسمولنسک، کازان، اورل، کییف، ویلنو، فیودوسـیا، ایرکوتسـک، ارکانجل، سـورموو، کوونو و شـهرهای دیگر کشـف شدند.

دست‌نویس اصلی جزوه تا امرزو یافت نشده، اما کاپی‌ای از آن به دست ناشناسی وجود دارد. در ۱۹۰۲ ویرایش دومی از آن در جینوا و در ۱۹۰۵ چاپ سوم آن و هر کدام با مقدمه‌ای به قلم ولادیمیر ایلیچ لنین از چاپ برآمد. جزوه در مجموعه دوازده سال نیز در نوامبر ۱۹۰۷ منتشر شده.
انتشارات محسن

ولادیمیر ایلیچ لنین

ولادیمیر دوست و رفیق کارگران بود. هدفش این بود که شیوه حکومت کشور را تغییر دهد. می‌خواست کاری کند که هر زحمتکش زندگی خوبی داشته باشد و سراسر عمرش، در همین راه مبارزه کرد.

کارگران لنین را دوست داشتند ولی زمینداران و سرمایه‌داران دشمن او بودند. پلیس شاه او را دستگیر می‌کرد، به زندان می‌انداخت، به ناحیه یخبندان سیبری تبعیدش می‌کرد و می‌خواست تا آخر عمر او را در زندان نگهدارد. به همین علت لنین به خارج از روسیه مهاجرت کرد. از آنجا برای کارگران کتاب می‌نوشت که چه باید بکنند. پس از آن که کارگران قیام کردند به وطن بازگشت تا مبارزه آن‌ها را رهبری کند.

ولادیمیر ایلیچ لنین

ولادیمیر د کارګرانو ملګری و. موخه یې دا وه چې په هېواد کې د حکومت بڼه بدله کړي. غوښتل یې داسې یو کار وکړي چې هر زیارکښ ښه ژوند ولري او ټول عمر یې په همدې لاره کې مبارزه وکړه. ولادیمیر لومړی ټول هغه کسان راټول کړل چې د زیارکښانو ملاتړي ول او وروسته یې ګوند جوړ کړ.

کارګرانو لنین سره مینه لرله خو ځمکه‌وال او پانګه‌وال د هغه دښمنان ول. د شاه پولیسو هغه نیولو، بندي کولو یې، او سایبریا ته یې تبعیدولو او غوښتل یې چې د عمر تر پایه په زندان کې وي. له همدې امله لنین له روسیې څخه بهر کډوال شو. له هغه ځایه یې کارګرانو ته کتاب لیکلو چې څه باید وکړي. وروسته له هغې چې کارګرانو پاڅون وکړ هېواد ته راستون شو ترڅو د هغوی مبارزه رهبري کړي.

سوسیالیزم د ماشومانو لپاره

سوسیالیزم څه وایي:

وايي ټول باید کور ولري او ټول باید ښوونځي ته ولاړ شي . اوس شاید درته پوښتنه پیدا شي چې که ټول کور ولري او ټول ښوونځي ولاړ شي نو حوض او هالڼد ته تګ څنګه کېږي؟

که ټول سره یو برابر شي بیا هم د لمبا حوض او آس ځغاستې ته تللای شو؟

سوسیالیزم وايي:

هو

خو آس ځغاسته او حوض ته تګ باید د ټولو لپاره وي نه دا چې یو په کور کې حوض ولري او بل ونشي کولای کال کې یو ځل خپل مور او پلار سره شمالي ته د لمبا لپاره ولاړ شي.

سوسیالیزم د ماشومانو لپاره

در باره مسئله زن

مسـئله زن نـه تنهـا در کشـور مـا کـه از عقب‌مانده‌تریـن کشـورهای جهـان بشـمار می‌رود بلکه در پیشـرفته‌ترین کشـورهای سـرمایه‌داری نیز بعنوان یکی از مهمترین مسـایل مطـرح می‌باشـد. البتـه مسـئله در کشـورهای مختلـف مبتنـی بـر شـرایط و موقعیـت تاریخـی کشـورها فـرق می‌کند. یعنی ممکن اسـت مضمـون مبـارزه زنان در کشـورهای غربی نسـبت به مضمون مبارزه زنان افغانسـتان در وضع کنونی بسـیار فـرق داشـته باشـد بـا آن کـه نه زنـان غـرب و نه زنـان میهن ما هیـچ کدام بـه آزادی واقعـی و کامل نرسـیده اند.

سازمان رهایی افغانستان

فلسفه د ځوانانو لپاره

ماده یو عیني واقعیت ده. یعني مونږ هغه د پنځه‎ګونو حواسو (لامسه حس، د لیدو حس، د خوند حس، د اوریدو حس او بوی حس) په واسطه درک کولای شو. له همدې کبله هغه زمونږ له ذهن نه بهر شتون لري او خوب او سوچ نده.

مخکې له دې چې هیر مې شي یو شی درته وایم او هغه دا چې هیڅ شی د تل لپاره نشي کولای خپله ظاهري بڼه وساتي. آن که یو شی میلیاردونو کاله ژوند وکړي، بیا هم باید خپلې بڼې ته بدلون ورکړي او په یو نوي شي بدل شي. دا هم باید ووایم چې یو وخت داسې فکر ونکړئ چې ماده پیل او پای لري. نه؛ هیڅکله داسې نده. ماده تل وه او تل به وي. هیڅکله به له منځه ولاړه نشي. یعني په بې‎پایه زمان کې ده او په بله وینا، پیل او پای نه لري.

محسن خپرندویه

د ین‌ان به ادبي او هنري محفل کې ویناوې

په داسې شرایطو کې چې زموږ د هېواد هنر او ادب د نیواک او ارتجاع په مردارۍ او د ځان‏پلورونکو او مفسدو روڼ‏اندو له کرکې ډکو آثارو لړل شول او د غدارانو، جنایتکارانو او د هغوی د امپریالیستي بادارانو په چوپړ کې دی. په داسې شرایطو کې چې اکثره هنرمندان او شاعران د دې پر ځای چې د ولس درد او کړاو بیان کړي، د وطن پلورونکو او مافیایي مشرانو لاسونه ښکلوي او د ولس وینه د هغوی له سرونو څټي؛ په داسې حال کې چې زموږ ټولنه آګاهي‎ورکوونکو او انقلابي شعرونو او سندرو ته سخته اړتیا لري، خو د سمیع حامد په څېر «اسهالیان» د «پوسټ مډرنیست» چټیات وړاندې کوي؛ په داسې شرایطو کې چې زمونږ هنر او ادب او د ټولنې ټوله مخبنا طالباني، ککړه او د ساه‎بندۍ حالت ته رسیدلې، موږ یو «کلتوري پوځ» ته اړتیا لرو، مګر دا پوځ به هغه وخت اغیزمن وي چې په هغه انقلابي پوهه او لاره سمبال شي چې ملګري مائوتسه‎دون د ولس په ژبه د هغې فورمولبندي کړې ده.

زموږ په تيارو کې د ډوبې شوې ټولنې د اړتياو په درک کولو سره «محسن خپرندويه» دا اړینه وګڼله چې د «ين‎ان په ادبي او هنري محفل کې ویناوې» بيا ټايپ او خپره کړي، تر څو ځوان او ژمن شاعران او ليکوالان د هغې په رڼا کې خپله لاره پيدا او «د توري په څیر» آثار وړاندې کړي، چې زموږ په ټولنه کې یې ځای له بده مرغه ډېر خالي دی.

محسن خپرندویه

سخنرانی‌ها در محفل ادبی و هنری ین‌ان

در شرایطی که هنر و ادبیات کشور ما با گند اشغال و ارتجاع و افرازات عق‌آور روشنفکران خودفروخته و مسخ‌شده ملوث و در خدمت خاینان، جنایتکاران و اربابان امپریالیست شان قرار گرفته است؛ در شرایطی که اکثر هنرمندان و شاعران به جای فریاد درد و آلام مردم به دست‌بوسی وطنفروشان و مافیاسالاران می‌روند و از سر و روی آنان خون توده‌ها را می‌لیسند؛ در شرایطی که جامعه ما به شدت نیازمند شعر و آهنگ و آثار آگاهی‌بخش و انقلابی است اما «اسهالیان»ی از جنس سمیع‌حامد چرندیات «پست‌ مدرنیستی» ارایه می‌دارند؛ در شرایطی که هنر و ادبیات و تمامی روبنای جامعه ما طالبانی و آلوده و خفقان‌آور می‌گردد ما به «ارتش فرهنگی» نیازمندیم ولی این ارتش زمانی موثریت خواهد داشت که مجهز به آگاهی و روش انقلابی‌ای باشد که رفیق مائوتسه‌دون با موشکافی و زبان عام‌فهم آن را فرمولبندی نموده است.

با درک نیازمندی جامعه فرورفته در تاریکی ما، «انتشارات محسن» بازتایپ و نشر «سخنرانی‌ها در محفل و ادبی و هنری ین‌ان» را لازمی دانست تا شاعران و نویسندگان جوان و متعهد در پرتو آن راه شان را بیابند و آثار «خنجرگون» عرضه نمایند که جایش در جامعه ما متاسفانه بشدت خالیست.

انتشارات محسن

در باره برخی از موازین سازمانی

برای انقلاب کردن باید حزب انقلابی، حزب طبقه کارگر وجود داشته باشد. و طی یک قرن گذشته احزاب کمونیست در سراسر جهان طلایه‌دار نبرد طبقه کارگر علیه ارتجاع و پیشاهنگ او در مارش ظفرنمون‌اش به سوی جهان نوین بوده است. از آوانی که مارکس و انگلس در شرایط نوین مبارزه طبقاتی در جامعه سرمایه‌داری و دستاوردهای علوم طبیعی و اجتماعی عصر (فلسفه، حقوق...) سوسیالیزم علمی را تدوین نمودند، همزمان به خاطر پیکار ظفرمند پرولتاریا، روی تشکل پیشروترین پرولتاریا در حزبش تاکید نمودند که بدون حزب طبقه کارگر شناخت صحیح جامعه، نیروها و تغییر آن به سوی جهان نوین ممکن نیست.

لنین در شرایط امپریالیزم، اهمیت حیاتی حزب طبقه کارگر را روشن ساخت و اساس تیوریک ایجاد حزب پرولتاریا را در اثر جاودانه‌اش «چه باید کرد؟» متجلی ساخت و راه عام ایجاد حزب طبقه کارگر را در جنبش مارکسیستی جهان ترسیم نمود و با تاسیس حزب بلشویک بزر گترین دژ ارتجاع را در اروپا به زانو درآورد.

سازمان رهایی افغانستان

سازمان را تحکیم بخشیم

سازمان ما در یکی از توفانی‌ترین مراحل عمرش به سر می‌برد. مشخصه اصلی این دوران سازمان ما چنانچه می‌دانیم همانا درگیر بودن با تمام نیرو و امکاناتش در جنگ آزادیبخش ضد روسی می‌باشد. این مرحله از تاریخ سازمان (بخصوص پس از تجاوز روس‌ها تا امروز) از بسیاری جهات به هیچ وجه با سال‌های قبل از آن قابل مقایسه نیست. در اینجا قصد مقایسه مراحل مختلف تاریخچه سازمان را نداریم تنها در ارتباط با بحث‌ها و مبارزات ایدیولوژیک جاری درون سازمان باید به مسئله کار ایدیولوژیک و سیاسی اشاره کرد.

سال‌های پیش از تجاوز روس‌ها اوضاع طوری بود که سازمان می‌توانست با فرصت و امکانات بیشتر به پرورش و تربیت ایدیولوژیک و سیاسی و ارتقای آگاهی اعضا به طور نسبتا وسیع و جامعی رسیدگی نماید اما با درگیر شدن-به طور روزافزون و عمیق‌تر- در جنگ مقدس رهایی‌بخش ضدروسی این امر بالاجبار نتوانست و نمی‌توانست، با آهنگ رضایت‌بخش نظیر سابق به پیش رود.

سازمان رهایی افغانستان

فرزاد کمانګر، تلپاتی ښوونکی

څومره خوښ یم چې له هغه ښوونکي سره بلد شوم چې په لیکونو کې د آزادۍ غږ د ټولو په ژبه ده. فرزاد راته د خپلو ربړونو په اړه وویل او د کرمانشاه، سنندج او اوین په بندخونو کې د خپلو ربړونکو په اړه، او چې څرنګه یې مقاومت وکړ او ربړونکي یې پوزې ته راوستي و؛ او هغه مهال مې وکولای شول چې څومره ښه دا احساس کړم چې هغه دا درد په ښکلو ټکو په خپلو لیکونو کې لیکلی و. هغه لیکونه چې په مینه مې د هغه له خولې اوریدل.

پوهیدم چې علی حیدریان له کد سوران سره د اوین په زندان کې ده. علي مې له ۲۰۰۴ کال څخه چې په کوهستان کې وم پېژنده. د هغه پته مې له فرزاد څخه واخیستله. فرزاد وویل: علی په شپږم سالون کې ده. څومره مې غوښتل چې هغه وګورم. یوه ورځ پر خپل کټ په لوستلو بوخت وم چې د سالون له غږجګي )لوډ سپیکر( مې خپل نوم واورید، هادي امیني. کله چې له کوټې راووتم علی مې ولید.

جنګاور باهوز

باز تایپ «جامعه‌شناسی»

«جامعه شناسی» اثر رفیق احمد قاسمی از مارکسیست‌های برجسته ایران میباشد که به بررسی تاریخچه، نظریه‌ها و روش‌های جامعه‌شناسی و همچنان تحلیل جامعه‌های سنتی و مدرن و عوامل تغییرات اجتماعی بصورت فشرده و بیان ساده پرداخته است. این کتاب ارزشمند برای نوآموزان است که «انتشارات محسن» به بازتایپ و نشر آن مبادرت ورزید. رفیق قاسمی از معدود رهبران «حزب توده ایران » بود که در برابر سقوط این حزب به گودال رویزیونیزم خروشچفی ایستاد و تا آخر زندگی و توان‌اش را در راه احیای حزب طبقه‌ی کارگر و مبارزه قاطع در دفاع از مارکسیزم-لنینیزم سپری نمود.

رفیق قاسمی در ٢۴ دلو ١٣۵٢ در اثر سکته قلبی به ناگاه چشم از جهان فروبست اما شاگردانی را در مکتب خویش تربیت نمود که راه و اندیشه‌ﻫای جاودانه‌ای وی را ادامه خواهند داد.

انتشارات محسن

د نوې دموکراسۍ په اړه

مونږ غواړو د چین د ولس د نوي فرهنګ بنسټ کېږدو، خو دغه نوی فرهنګ باید څه ډول یو فرهنګ وي؟

یو ټاکلی فرهنګ (چې په ایډیالوژیکي توګه په پام کې نیول کېږي) د یوې ټاکلې ټولنې د سیاست او اقتصاد آزانګ (انعکاس) دی، او دغه فرهنګ په خپل وار په سیاست او اقتصاد لوی اغیز او نفوذ لري؛ اقتصاد بنسټ جوړوی، پداسي حال کې چې سیاست د اقتصاد لنډ بیان دی. دغه له یوې خوا د فرهنګ او بلې خوا سیاست او اقتصاد تر منځ اړیکو او برسېره پر دې د سیاست او اقتصاد تر منځ اړیکو په اړوند زمونږ بنسټیز نظر دی.

په دې توګه فرهنګ په یوې ټاکلې بڼه لومړۍ د سیاست او اقتصاد په وسیله یوه ټاکلې بڼه مومي او یواځې هغه وخت دی، چې په سیاست او اقتصاد اغیز او نفوذ اچوي.

مائوتسه دون

د دین راتلونکی

اګوست ببل: (۱۸۴۰-۱۹۱۳) د آلمان د سوسیال دموکرات ګوند د ټولو د خوښې وړ او اغیزناک رهبرانو له ډلې څخه و. انګلس د هغه په اړه ویلي و چې هغه د آلمان ګوند تر ټولو وړ کس ده، هغه داسې کس ده چې هر وخت او په هر ډول شرایطو کې پرې ډاډ کولای شې.

ببل چې خپله کارګر او د یو ټیټ‎پوړي افسر ځوی و، د ویلیام لبکنخت تر اغیز لاندې مارکسیست شو او په کال ۱۸۶۷ کې کارګرانو هغه رایشتاګ (د آلمان پارلمان - ژباړونکی) ته نوماند کړ. که څه هم ببل د مارکس او انګلس له زده‎کړو پیروي کوله او د بورژوازي له ایډیالوژي سره یې کلک مخالفت درلوده، خو د کارګرې طبقې د خلاصون لپاره یې حقوقي لارو ته ارزښت ورکاوه. هغه د «ګوتا په یووالي کنګره» کې مارکسیستي دریځ و نه نیوه او همدا ددې لامل شو چې د لاسال کړنلاره پیاوړی شي. د آلمان په ګوند کې د آنارشیستي ګرایشاتو پر وړاندې مبارزه کې هغه د لبکنخت په څیر دې خبرې ته ارزښت ورنکړ. هغه له اپورتونیزم سره مخالفت وکړ خو له اپورتونیستانو څخه د ګوند پاکول یې درک نکړل.

د بیلګې په توګه هغه ته په روسیه کې د منشویکي اپورتونسیتانو پر وړاندې د بلشویکانو پریکنده مبارزه د منلو وړ نه وه. له دې ټولو سربیره د آلمان پرولتاریا او نړیوالې پرولتاریا ته د ببل خدمتونه د هیرولو نه دي.

لنین د ببل ارزونې په اړه په تاریخ کې ولیکل: «په ټولو هیوادونو کې د کارګرې طبقې تدارک او منظم‎کول د پرولتاریا د خلاصون لپاره د نړیوالې مبارزې په تکامل کې اړینه مرحله ده او هیڅوک نشو کولای د هغې ځلانده دورې په ځانګړنو او دندو ترسره کولو کې له ببل سره پرتله کړو. کارګر ببل دې وړتیا ته ورسیده چې د سوسیالیستي اعلي عقایدو پر لور خپله لار پرانیزي او د کارګرانو په پیاوړي رهبر او دپانګوالۍ نظام څخه د کارګرانو د خلاصون او یو ښه ټولنیز نظام په راوستلو مبارزه کې د هغوي په استازي او ګډونوال بدل شو.»

د «دین راتلونکی» د اګوست ببل د «راتلونکي ټولنې» کتاب د څلورمې برخې ژباړه ده.

محسن خپرندویه

کله راستنېږې ورور جانه؟

علی اشرف درویشیان د ۱۳۲۰ کال د وږي په ۳مه نیټه د کرمانشاه ښار، آبشوران سیمه کې په یوه کارګره کوردي کورنۍ کې وزېږېده. د بېوزلۍ له امله په ۱۲ کلنۍ کې کارګر شو. درویشیان خپلې لومړنۍ زده‎کړې په کرمانشاه او لوړې زده‎کړې د تهران پوهنتون کې پای ته ورسولې. د کرمانشاه او لویدیځ ګیلان په شاوخوا کلیو کې د ښوونکي دنده ترسره کړه.

کله چې درویشیان له جلال‎آل احمد، سیمین دانشور او امیرحسین عالم‎پور سره ملګری شوی له هغې وروسته یې د وړو کیسو په لیکول پیل وکړ. په خپلو کیسو کې د بیوزله خلکو ژوند انځوراوه او د هغه په وینا ټولو کیسو یې د هغو کلیوالو له ژوند څخه الهام اخیستی چېرې چې هغه د ښوونکي په توګه دنده ترسره کوله.

درویشیان له صمد بهرنګي سره هم بلدتیا لرله او د هغه تر مرګ وروسته یې غوښتل چې لارې ته یې ادامه ورکړي. علی اشرف درویشیان په رئالیستي بڼه لیکوالي کوله او د صادق هدایت، بزرګ علوی، ارنست همینګوی، ګابریل ګارسیا مارکز او ویلیام فاکنری تر اغیز لاندی و.

درویشیان هم د پهلوی حکومت او هم د آخوندي رژیم پرمهال د سانسور لاندې و. هغه له ۱۳۵۰ کال څخه تر ۱۳۵۷ کال پورې د «له دې ولایت څخه» کتاب لیکلو او سیاسي کړنو په تور درې ځله بندي او په لیکلو یې بندیز ولګیده.

علی اشرف درویشیان د ۱۳۹۶ کال د لړم په ۴مه له یواوږد رنځ وروسته د مغزي سکتې له امله ومړ. هغه ویلي و: «په پايله کې به د ويجاړونکو چړې زمونږ له وینې زنګ ووهي او د دار پړي به یې وراسته شي او لړزيدلي او ککړ لاسونه به یې ستړي شي. خو زمونږ د ملګرو ځلانده فکرونه به هر چېرې ريښې وځغلوي.» (ورېځې کلونه)

محسن خپرندویه

د افغانستان د پنځه لسېزو لنــډ تـاریـخ

د افغانستان د پنځه لسیزو لنډ تاریخ، د هغو ځوانانو لپاره را لنډ شوی کتاب دی چې د هېواد مهمو پېښو څخه په ځانګړې توګه د ۱۳۵۷ کال د غويي اوومې کرغیړنې کوتاد څخه را پديخوا بې‌خبره دی.

په دې کتاب کې اماني دورې او د افغانستان مشروطه‌غوښتونکو مبارزو ته لنډه کتنه شوې ده او ورپسې د هېوادپلورونکو خلقیانو او پرچمیانو واکمنۍ او د شوري یرغل، د روسې ضد مقاومت او د تنظیمونو او مرتجع بنسټ‌پالو خاینانه کړنو او د ځناورخویه طالبانو راتګ او د امریکا او ناټو له لوري د افغانستان نیواک په اړه تشریحات ورکړل شوي دي. ورسره په دې پېښو کې ښکیل څېرو انځورونه هم راوړل شوي دي.

محسن خپرندویه

دانسان سمې ايدې له کومه سرچېنه اخلي؟

د انسان سمې ایدې له کومه سرچېنه اخلي؟ آیا له آسمانه رانازلېږي؟ نه. آیا هغه د انسان د مغزو ذاتي ځانګړتیاوې دي؟ بیا هم نه. د انسان سمې ایدې یوازې له ټولنیز پراتیک څخه سرچېنه اخلي. یانې له دغو درې ډوله ټولنیزو پراتیکونو څخه: تولیدي مبارزه، طبقاتي مبارزه او آزمایښتي آزموینې. د انسان ټولنیز شتونوالی د هغه د فکر ټاکونکی دی.

سمې ایدې، چې د پرمخ تللې طبقې له ځانګړنې څخه دي، ماذې دا چې پرګنو هغه زده کړې، د ټولنې او نړۍ د بدلولو لپاره به په مادي ځواک بدلې شي. انسانان د خپل ټولنیز پراتیک په لړ کې په ډولاډول مبارزاتو کې برخه اخلي او له بریاوو او ماتو څخه پرېمانه تجربې ترلاسه کوي.

د بهرنۍ عیني نړۍ بې شمېره پدیدې د پنځګوني حواس غړو – سترګو، غوږونو، پوزې، ژبې او د پوټکي - په وزله (وسیله) د انسان مغزو ته آزانګه (انعکاس) مومي، چې په پیل کې یوازې حسي پېژندنه په لاس راکوي. د حسي ادراک کافي مالوماتو په راغونډېدو سره یو غورځنګ رامنځ ته کېږي او حسي پېژندنه په تعقلي یانې په ایدې بدلېږي. دا د پېژندنې یوه پروسه ده.

مائوتسه دون

د کتاب پرستۍ پر ضد

تا په کومی مسئلې کې څیړنه کړې نه ده، نو ته د دې حق له لاسه ورکوې، چې د هغې په اړه وغږېږې. آیا دا ډېر ظالمانه نه دی؟ نه، په هېڅ ډول! کله، چې تا د مسئلې اوسنۍ وضعې او تیر تاریخ په هکله څېړلي نه دي، نه پوهېږې، چې حقیقت څه دی، بیا نو ښکاره ده، چې ته کله د دې مسئلې په هکله خبرې وکړې، پرته له چټیاتو څخه به بل څه و نه وایې.

څرګنده ده، چې څوک په خوشو خبرو هېڅ ستونزه حلولای نشي. نو ولې بیا بې انصافي ده، چې له تا څخه په دې برخه کې د خبرو حق اخیستل کېږي؟ ډېر ملګري ټوله ورځ په تړلو سترګو باټې ولي. دا د یوه کمونیست لپاره ننګ دی. څنګه کېدای شي یو کمونیست سترګې د حقیقت پر مخ پټې او د هغه پر ځای خوله په لاپو خلاصه کړي؟

مائوتسه دون

«د مقاومت حماسه» د ملګرې اشرف دهقاني کتاب پښتو ژباړه

د «محسن خپرندويه» خوشاله ده چې د ملګرې اشرف دهقاني «مقاومت حماسه»، ارزښتناک او پوهه‌ورکوونکي کتاب پښتو ژباړې او چاپی او ډيجيټالي نسخې په خپرولو سره د افغانستان پښتوژبې خلکو ته د ايران کيڼ حماسي او ځلانده تاريخ په رسولو کې ونډه اخلي.

ددې اثر په ژباړې او خپرولو سره مو وغوښتل چې د فدايي چريکانو غورځنګ شهيدانو ته چې د سترو موخو لپاره یې خپل ځانونه قربان کړل خو مونږ ته یې د مقاومت او سرښندنې درس په میراث راپرېښود، د درناوي مراتب وړاندې کړو.

يواځې د حميد اشرف، مرضيه اسکويي، سعید سلطانپور، مسعود احمدزاده، پریدخت آیتی، امیرپرویز پویان، بیژن جزنی، بهروز دهقانی، علی اکبر صفایی فراهانی، مهرنوش ابراهیمی، صمد بهرنگی او... ملګرو له روحیې او پوهې او انقلابي ځانګړتياوو څخه په زده‌کولو او د هغوي پرتمېنه لاره د بیلګې په توګه ټاکلو سره کولای شو د خپل هيواد انقلابي غورځنګ ټپي وجود ته نوي ځواک ورګړو او افغانستان او بدمرغه ولس له ناورين او ويرونکې تراژیدۍ څخه وژغورو.

تاریخ مختصر پنج دهه افغانستان

تاریخ مختصر پنج دهه افغانستان، کتاب فشرده آموزشی برای نوجوانان است که از واقعات مهم تاریخی کشور شان بخصوص بعد از کودتای ننگین هفت ثور ۱۳۵۷ آگاهی چندانی ندارند. درین جزوه مرور گذرایی بر عصر امانی و مبارزات مشروطه‌خواهان افغانستان شده و در ادامه سرگذشت حاکمیت میهنفروشان خلق و پرچم و اشغال شوروی، جنگ مقاومت ضدروسی و کارکرد خاینانه تنظیم‌های ستم‌پیشه و مرتجع بنیادگرا، ظهور طالبان ددمنش و اشغال افغانستان بوسیله امریکا و ناتو توضیحات بیشتری داده شده است. درضمن تصاویر چهره‌های عمده دخیل در این واقعات نیز درج گردیده اند.